Kada do trudnoće nije došlo u periodu od godinu dana, ili pola godine kod žena starijih od 35 godina, preporuke zdravstvene struke su da par treba da se obrati stručnjacima za sterilitet.
ONA
U praksi to znači da žena treba da se obrati svom izabranom ginekologu u domu zdravlja i izloži mu situaciju. Ako nije skorije bila na redovnom ginekološkom pregledu, to bi trebalo da bude prvi korak.
Redovan ginekološki pregled se sastoji od manuelnog pregleda, uzimanja cervikalnog i vaginalnog brisa, kolposkopije, PAPA testa i ultrazvuka (UZ).
Manuelni ginekološki pregled karlice izvodi postavljanjem plastičnog ili metalnog spekuluma u vaginu. Spekulum omogućava da se grlić materice jasno vidi. Zatim ginekolog ispipava unutrašnjost vagine pomoću jednog ili dva prsta, dok mu je druga ruku položena na donji deo stomaka. Tako je moguće ispipati i pregledati matericu, njenu veličinu i kako je smeštena. Ako su jajnici uvećani zbog ciste, na ovaj način se to često može osetiti.
Cervikalni bris je bris grlića materice, dok se vaginalni bris uzima iz vagine. Oba služe da se ustanovi da li se tamo odakle se uzimaju nalaze patološki mikroorganizmi (bakterije ili gljivice) koji štete zdravlju i plodnosti žene.
Kolposkopija podrazumeva pregled grlića materice, vagine i spoljašnjih genitalija pod uveličanjem 10-60 puta. Na ovaj način se mnogo preciznije sagledavaju promene na genitalnim organima žene. Cilj kolposkopije je rano otkrivanje sumnjivih promena na površini grlića materice, koje mogu, ako se ne leče, da vremenom prerastu u karcinom grlića materice.
PAPA test je screening metoda pri kojoj se štapićem i četkicom skidaju ćelije sa površine grlića materice i iz cervikalnog kanala da bi se posmatrale pod mikroskopom. PAPA test se uvek radi u kombinaciji sa kolposkopijom jer je tačnost dijagnostike kombinovanjem ove dve metode 98%, dok je pojedinačna tačnost manja.
Ginekološki UZ služi da bi se pregledali organi male karlica. Tom prilikom se određuje veličina i položaj materice, debljina endometrijuma i eventualno prisustvo promena. Takođe se vidi veličina i položaj jajnika i prisustvo folikula na njima, kao i stanje jajovoda. Ultrazvukom se registruje i eventualno prisustvo tečnosti ili drugog sadržaja u Douglasovom prostoru, koji predstavlja najnižu tačku abdomena.
Ako je osnovni pregled u redu, za početak se savetuje praćenje ovulacije, odnosno folikulometrija. Pre daljih, temeljnijih ispitivanja, ženama kod kojih je naizgled sve u redu i imaju ispod 30 godina se najčešće savetuju tempirani odnosi, u vreme očekivane ovulacije. Starije žene, ili one kod kojih nalazi tako nalažu, ginekolog već posle osnovnog pregleda može uputiti kod specijaliste za sterilitet i/ili endokrinologa na dalje analize i lečenje.
ON
Osnovne analize za muškarca su spermogram i spermokultura, a uput za njih mu daje lekar opšte prakse u domu zdravlja.
Spermogram pokazuje broj i kvalitet spermatozoida. Uzorak se uzima posle apstinencije od 2 do 5 dana. Ovim pregledom se dobijaju podaci o njihovom ukupnom broju, procentu pokretnih i nepokretnih spermatozoida, kao i parametri kao što je zapremina, viskoznost, brzina likvefakcije, pH, boja ejakulata itd.
Spermokultura je ispitivanje koje pokazuje da li u uzorku postoje patološki mikroogranizmi (bakterije i gljivice) i znaci zapaljenja.
U slučaju da su nalazi spermograma i spermokulture uredni, muški faktor u lečenju bračnog steriliteta se za početak ostavlja po strani. Ako postoji neki problem, lekar opšte prakse uglavnom upućuje muškarca specijalisti urologije na dalje lečenje.
Za sva dodatna pitanja možete pozvati Centar za vantelesnu oplodnju na besplatan broj 0800 333 030.
