Iako ne bi trebalo da bude mesta strahu kod donacije jajnih ćelija jer je ona mnogima jedina opcija, ipak se često događa da smo jako zabrinuti pre samog postupka donacije pa čak i kada uđemo u proceduru. Postoje indicije da majka utiče na bebu u stomaku iako je ona dobijena korišćenjem doniranih ćelija.
Otprilike svaki četvrti par se pri pokušaju osnivanja porodice mora suočiti sa dijagnozom neplodnosti. Ponekad je jedini put do željenog potomstva doniranje janih ćelija. Za mnoge žene, međutim, teško je pomiriti se sa tim da dete sa njima neće biti biološki srodno. Ali, prema istraživanjima to nije baš tako.
“Na gene bebe utiče i žena koja je devet meseci nosi pod srcem“ kaže ginekolog i VTO specijalista iz praškog reproduktivnog centra Clayo Clinic, doktor Martin Hrehorčák.
Iako je dete iz donirane jajne ćelije, ono kao da je majci vrlo slično
Nemoguće? Ne baš sasvim. Istraživanja pokazuju da trudne žene izlučuju u matericu supstance koje imaju sposobnost da utiču na gene donirane oplođene jajne ćelije.
“Radi se o otkriću španskih naučnika, što je sa mog stanovišta ključno. Sa druge strane, nas to nije baš iznenadilo. Deca rođena iz doniranih jajnih ćelija često imaju veoma slične osobine kao žena koja je dete rodila. Ranije su se te sličnosti pripisivale pre svega slučajnosti. Sada znamo da je to posledica prenosa genetskih informacija između materice i embriona” potvrđuje embriolog Daniel Hlinka.
Sa njegovog stanovišta, ovo otkriće je važno pre svega za psihološko stanje budućih roditelja, koji često strahuju od donacije jajnih ćelija upravo zbog toga što dete neće imati njihove karakterne crte ili izgled. “Zahvaljujući međućelijskom mikromolekularnom komunikacionom mehanizmu, embrion preko sekreta materice može prihvatiti gen proizveden od strane trudne žene. Pored toga što gen može prepisati genetske informacije, takođe uzrokuje veće prijanjanje embriona za sluzokožu” dodaje doktor Martin Hrehorčák.
Geni deluju tokom čitavih devet meseci
Od prvog kontakta tečnosti, koju proizvodi žena, odvija se prvi kontakt i komunikacija između gena trudne žene i donirane jajne ćelije. „Geni trudne žene tako deluju na dete tokom čitavih devet meseci trudnoće i utiču na strukturu DNK embriona. Dete začeto zahvaljujući doniranim jajnim ćelijama ima zapravo tri biološka roditelja. Oca, majku i donatorku jajne ćelije,” kaže doktor Daniel Hlinka. Organizam majke, koja dete nosi pod srcem, šalje plodu uputstva o aktivaciji ili deaktivaciji gena iz originalnog DNK koda. Iako otac i donatorka prenose detetu genetski materijal, zapravo je žena koja dete rađa ta koja bira koji geni hoće i neće biti korišćeni.
Doniranih jajnih ćelija, prema doktoru Hlinki, nema potrebe da se plašimo. „Odavno znamo da jajna ćelija ne čini majku. Bitan je ne samo genetski materijal, već i epigenetika. A pored toga, uvek važi da je majka žena koja detetu čita priče pre spavanja, leči povrede na telu i duši i bezuslovno ga voli.” naglašava embriolog.
Zašto se pri vantelesnoj oplodnji koristi donirana jajna ćelija?
Razlozi, zbog kojih se stručnjaci moraju osloniti na doniranu jajnu ćeliju pri lečenju neplodnosti su različiti. Najčešći uzrok je, ipak, viša starosna dob žene. Sa godinama, ne samo da opada kvalitet jajnih ćelija, već i njihova brojnost. Broj jajnih ćelija je određen već od rođenja i tokom života se nijedna nova ne stvara. Za to može biti kriva i smanjena funkcija jajnika, odnosno rani početak menopauze, koja pogađa globalno do 1% ženske populacije, zatim endometrioza, ili onkološko lečenje.
„Koliko god je moguće, činimo maksimum da pri asistiranoj reprodukciji koristimo jajne ćelije pacijentkinje. Za pacijentkinje sa niskom ovarijalnom rezervom, odnosno sa malim zalihama jajnih ćelija, nudimo rešenje u obliku kombinovanog ciklusa, gde u slučaju abnormalnog razvoja embriona iz sopstvenih jajnih ćelija, pacijentkinja i dalje ima mogućnost da ne izgubi VTO ciklus i može još u istom ciklusu iskoristiti embrione iz donorskog programa.” kaže doktor Martin Hrehorčák.
Zamrzavanje jajnih ćelija
Ako žena želi biti sigurna u očuvanje svoje plodnosti, može iskoristiti preventivno zamrzavanje jajnih ćelija, tzv. social freezing. „Ova metoda omogućava ženama da odlože materinstvo na kasniji period, bez potrebe da se suočavaju sa različitim rizicima povezanim sa padom plodnosti, koji dolaze sa napredovanjem godina,” zaključuje doktor Daniel Hlinka.
PR tekst
