Fizički uzroci neplodnosti kod muškaraca su u najvećoj meri povezani sa psihološkim komponentama i deluju kao grupa problema.
Jedan od najčešćih uzroka može biti proširena vena varikokela. Proširenje na ovoj veni može dovesti do lošeg kvaliteta spermatozoida ili do smanjene količine spermatozoida u ejakulatu. Ponekad varikokela može biti toliko uvećana da se pri prvom pregledu uočava, a testis na strani proširenja može biti znatno manji. Dijagnoza se potvrđuje ultrazvukom i kolor doplerom.
Drugi fizički uzroci neplodnosti kod muškaraca mogu biti:
- erektilna disfunkcija/impotencija: Erektilna disfunkcija se definiše kao (stalna) perzistentna nesposobnost da se postigne i/ili održi penisna erekcija suficijentna (dovoljna) za kompletni zadovoljavajući seksualni odnos. Erektilna disfunkcija je često oboljenje koje nastaje u toku starenja muškaraca. Zbog toga nastaje potreba za realnom (odgovarajućom) terapijom. Sa progresivnim povećanjem prosečne dužine života, trebalo bi očekivati odgovrajući porast broja ljudi sa erektilnom disfunkcijom. Značajna povezanost procesa starenja i erektilne disfunkcije kod muškaraca je registrovana u nekoliko epidemioloških istraživanja. ED može biti minimalna, umerena i kompletna. Većina stručnjaka slaže se u tome da se dijagnoza ED može postaviti ukoliko ovo stanje traje najmanje tri meseca. U današnje vreme, širom sveta beleži se porast broja pacijenata kojima je potrebno lečenje zbog ED. Najnovije studije pokazale su da u populaciji muškaraca dobne grupe 30 do 80 godina, učestalost ED kreće se do 20%. Broj novih pacijenata na 1000 stanovnika kreće se od 26 do 65 godišnje (EAU Guidelines 2006).
Dokazano je da povećana fizička aktivnost i smanjenje telesne mase umanjuju rizik od nastanka ED. Pozitivni trend rasta broja registrovanih pacijenata danas ne može se tumačiti samo stvarnim povećanjem tog broja. Napredak u oblasti dijagnostike i terapije ovog oboljenja, kao i benevolentni odnos društva i medija prema ovom problemu predstavljaju ohrabrenje za pacijente da se jave lekaru. Osnovna ispitivanja uključuju anamnezu, fizikalni pregled (urološki, neurološki, endokrinološki, vaskularni), laboratorijska ispitivanja (posebno glukoza, lipidni profil, hormonalni status, PSA), popunjavanje posebnih upitnika za medicinsko, socijalno i seksualno sagledavanje. Specijalna ispitivanja podrazumevaju farmakološke testove (test sa intrakavernoznim injekcijama PgE1), Kolor Doppler (CDI) krvnih sudova penisa, arteriografiju i infuzionu kavernozometriju i kavernozografiju, specijalna psihijatrijska, endokrinološka, urološka i neurološka ispitivanja.
- prevremena ejakulacija: Stanje u kojem muškarac ejakulira vrlo brzo nakon penetracije (ponekad i pre nje), kada ne može da odloži ejakulaciju. Većina muškaraca sa ovim problemom ejakulira za samo minut od penetracije, objasnio je , primarijus doktor Goran Arbanas. Prevremena ejakulacija je jedan od najčešćih oblika seksualne disfunkcije muškaraca. Češća je i od impotencije (erektilne disfunkcije). Prevremena ejakulacija predstavlja ozbiljan problem koji se odražava i na seksualno ponašanje, samopouzdanje i kvalitet života muškarca. Muškarac se zbog tog problema obično povlači u sebe, izbegava seksualne odnose, ili pak postaje agresivan, optužujući partnera za problem. Prevremena ejakulacija zapravo je ejakulacija sa minimalnom seksualnom stimulacijom koja nastaje pre, za vreme ili neposredno posle vaginalne penetracije, pre nego što oba partnera to žele. Smatra se da “normalna“ dužina seksualnog odnosa iznosi od 2 do 7 minuta. Smatra se da je uzrok ove pojave abnormalnost autonomnih refleksnih puteva i visoka osetljivost glavića penisa. Prevremena ejakulacija je gotovo uvek psihogene prirode i najbolje je leče specijalizovani psiholozi ili psihijatri. Lečenje se obično sastoji u savetovanju i primeni specijalne tehnike prilikom seksualnog odnosa. Koriste se i kreme ili sprejevi koji se direktno nanose na glavić penisa i koji ga anesteziraju, tako da penis više nije toliko osetljiv, što pomaže boljoj kontroli i odlaganju ejakulacije.
- anomalija testisa koji nisu spušteni u skrotum: Retencija testisa ili nespušteni testis je poremećaj kod kojeg tokom unutarmateričnog razvoja dečaka nije došlo do spuštanja testisa u njihov prirodni položaj – u mošnice (mošnje, skrotum). Testisi mogu biti nespušteni samo sa jedne ili sa obe strane. Testisi se počinju razvijati u abdomenu (stomaku). Tokom razvoja deteta u materici, testisi se, usled niza hormonalnih i anatomskih uticaja, spuštaju prema mošnicama. Dakle, u pitanju je urođena anomalija muških spoljnih polnih organa. Do poremećaja spuštanja može da dođe u bilo kojoj fazi spuštanja, pa o tome zavisi i gde će zaostati nespušteni testis. Testis se može nalaziti bilo gde na putu od stomaka do mošnica – u stomaku, pred ulazom u preponski kanal, u preponskom testisi-lokacijakanalu, na izlasku iz kanala, te na ulazu u mošnice. Najčešće se nespušteni testis nalazi u džepu ispod potkožnog masnog tkiva, nakon što je izašao iz preponskog kanala. Kod zdravih dečaka, rođenih u terminu, učestalost retencije testisa je od 1% do 2%, zavisno o studiji i praćenoj populaciji. Kod prevremeno rođenih dečaka učestalost nespuštenih testisa pri rođenju nešto je veća, ali u dobi od godinu dana to se praktično izjednači. Nespušteni testis se obavezno mora lečiti, zbog dva razloga. Prvi razlog je (ne)plodnost muškaraca. Naime, testis koji se ne nalazi u mošnicama izložen je temperaturi višoj nego što bi trebalo, te dolazi do promena u njegovom tkivu, usled čega se remeti stvaranje semena (spermija). Drugi razlog je taj što takvom testisu, ukoliko se ne spusti u mošnice, preti maligna transformacija. Da bi stvar bila gora, kada se razvije tumorski proces, testis koji se ne nalazi u mošnicama nije dostupan kontroli, tako da se zloćudna bolest nespuštenog testisa u pravilu otkrije sa značajnim zakašnjenjem.
Lečenje muške neplodnosti, izuzev lečenja varikokele, je veoma dugotrajno i neizvesno i potrebno je javiti se lekaru čim se primete neke abnormalnosti.
